12 maart 2013
Big Brothers Big Sisters gaat sluiten.De internationaal gerenommeerde mentororganisatie legt daarmee een probleem voor de hele branche bloot: inzet en impact zijn nauwelijks meetbaar.
“Mentoren zijn geschokt. Sommige kinderen zijn bang hun mentor te verliezen. Ouders zijn ten einde raad, regionale kantoren zijn van het ene op het andere moment gesloten, de respectievelijke websites zijn niet meer bereikbaar, evenals de medewerkers en mentoren, van wie de meesten zijn ontslagen.
Deze verontwaardiging is te lezen op Facebook. Het komt van vrijwillige mentoren van de sponsororganisatie Big Brothers Big Sisters Germany (BBBS). Het grote project loopt ten einde. Slechts 15 van de 34 medewerkers zijn nog aan boord. Ze zullen tot eind 2014 beperkt in bedrijf blijven. Big Brothers Big Sisters wordt opgeheven.
Sinds 2007 zorgt de vzw Big Brothers Big Sisters Deutsche Jugendhilfe gGmbH volgens het tandemprincipe voor sociaal achtergestelde kinderen en jongeren. Een vrijwillige mentor zorgt samen met de mentee voor een sponsorkind, helpt bij problemen op school, organiseert de vrije tijd en het dagelijks leven.
BBBS is een van de grote spelers op dit gebied van engagement en heeft tot nu toe 1.187 mentoren en mentees onder zijn hoede gehad.
De bom ontplofte plotseling. Op 5 september heeft BBBS-directeur Dr. Christoph Glaser mailde de mentoren dat de hoofdsponsor, de Benckiser Stiftung Zukunft, zich terugtrok uit het project. Opmerkelijk: Glaser is zowel lid van de raad van bestuur van de Benckiser Foundation als hoofd van BBBS, dus hij beheert het project en vertegenwoordigt tegelijkertijd de hoofdsponsor. Glaser heeft de geldkraan praktisch zelf dichtgedraaid. Een proces dat uniek zou moeten zijn in de derde sector.
Te ineffectief, te duur
De reden: BBBS is niet effectief genoeg in vergelijking met andere mentorprojecten. Dit is verrassend, omdat Big Brothers Big Sisters tot nu toe algemeen als voorbeeldig werd beschouwd. Tot die conclusie kwam ook het Berlijnse analistenbureau Phineo, dat aan BBBS het kwaliteitslabel "Works!" toekent. Hoe konden de certificeerders het zo bij het verkeerde eind hebben?
Het is niet bekend op welke gegevens de zelfkritische kennis van het management is gebaseerd. Blijkbaar is de grootste zorg de kosten. Volgens goed ingelichte kringen kost het werk van een tandem bij BBBS zo'n 3.000 euro per jaar. In de mentorwereld wordt 1.200 tot 1.500 euro als gemiddeld beschouwd. Glaser geeft geen commentaar op de cijfers.
Ondanks het feit dat de mentoren op puur vrijwillige basis werken, zijn er toch kosten – onder meer voor hun kwalificatie en ondersteuning en voor administratie en public relations.
Was Big Brothers Big Sisters twee keer zo duur als de rest? En zo ja: Was het twee keer zo goed?
Andrea Dziemba voelt zich vervreemd. Sinds anderhalf jaar is ze betrokken bij Big Brothers Big Sisters in Frankfurt. De copywriter ontmoet haar 9-jarige leerling Melinda. "We doen waar we allebei zin in hebben, er zijn geen regels: van eieren uitblazen voor Pasen tot jam maken in de zomer tot een bezoek aan de dierentuin, alles komt aan bod."
Ze stopte tijd en geduld in haar inzet. Samen overwon de tandem taalbarrières en overwon onzekerheden, en Andrea Dziemba raadpleegde regelmatig het regionale kantoor in Frankfurt. Inmiddels is er een echte relatie ontstaan.
De e-mail die het einde van BBBS en de sluiting van het kantoor in Frankfurt aankondigde, verraste haar volledig - pas onlangs vierde het project zijn vijfjarig jubileum.
Inmiddels heeft de Benckiser Foundation alweer een nieuw paard op stal staan. In de toekomst gaat de financiering naar het project "Balu und Du", dat ook landelijk actief is. Deze vereniging uit Keulen biedt ook sponsoring aan om kansarme kinderen te ondersteunen, maar met een ander concept dan BBBS. Balu und Du rekent uitsluitend op jonge mentoren tussen de 17 en 30 jaar en kan dus lang niet alle tandems van BBBS overnemen.
Andrea Dzeimba en vele andere BBBS-mentoren vragen zich af waarom de financiering van de Benckiser Foundation nu ten goede zou moeten komen aan een mentorproject dat een totaal andere aanpak hanteert. En wat, vraagt ze zich af, zal er gebeuren met alle behoeftige kinderen boven de tien waar "Balu und Du" helemaal geen rekening mee houdt?
Aanstaande zaterdag zal ze Melinda weer ontmoeten. Ze heeft geen idee of haar familie al op de hoogte is. Slechts één ding is duidelijk: dat het met zijn tweeën doorgaat. Zelfs zonder het kantoor van BBBS in Frankfurt.
Een project komt vanzelf tot rust
Waarom de radicale stap die zoveel verontwaardiging en onzekerheid veroorzaakte? Christoph Glaser spreekt van een strategische heroriëntatie van de hoofdsponsor, de Benckiser Foundation Future. Ze droeg onlangs tweederde van het budget van zo'n drie miljoen euro bij. De stichting wil zich blijven richten op mentoring, maar een programma promoten dat meer kinderen bereikt en meer invloed heeft. Glaser: "Balu kan met zijn huidige structuur tien keer meer studenten bereiken dan BBBS."
Foto: Matthias Haslauer
Glaser trad in het voorjaar van 2012 in dienst bij BBBS als algemeen directeur en realiseerde zich al snel dat het mentorproject ongewoon veel geld en mankracht opslokte. Hij startte een omvangrijk herstructureringsprogramma en slaagde er daadwerkelijk in het aantal tandems fors uit te breiden. Dit is echter het einde van de weg. "Verdere groei zou alleen mogelijk zijn geweest met onredelijke inspanningen van de kant van de medewerkers", zegt Glaser in een interview met ENTER. Uiteindelijk konden ook de andere sponsors de slag niet winnen omdat ze de hoge projectkosten niet begrepen.
Het was Glaser duidelijk dat BBBS mijlenver verwijderd was van de besten in de mentoring-scene. Een ander succesvol model als Balu und Du kopiëren en dan meedoen aan de wedstrijd was er niet bij. En zo kwam het tot een misschien wel unieke stap in de Duitse non-profit scene: Christoph Glaser stelde aan de stichtingscommissies voor om de gGmbH, waarvan hij de directeur is, niet langer te steunen en zo het einde in te luiden. De inmiddels versleten term 'zonder alternatief' gebruikt hij niet, maar klinkt nog steeds door in elke zin.
Op zoek naar de derde weg
Voor Anne Kössler, mentor uit München, was de beslissing overhaast en slecht gecommuniceerd. Ze dacht aanvankelijk dat het een slechte grap was toen ze het nieuws van het einde kreeg. Nu helpt ze mee om het protest op Facebook op gang te brengen: "We zijn teleurgesteld en boos en kunnen niet begrijpen waarom een project waar zoveel vrijwilligers, kinderen en ouders aan gehecht zijn, moet worden stopgezet.
Een nieuw opgerichte groep coördineert de benadering van de media, het uitwisselen van klappen met het management en het uitdenken van een alternatief model op het platform. Naar hun mening werd onvoldoende gezocht naar alternatieven. Samen met andere mentoren wil ze nu uitzoeken of BBBS alleen verder kan. “We hebben nog niet het perfecte businessplan, maar we willen dat het doorgaat. Het programma is goed, de matching werkt uitstekend.”
Kössler werkt al drie jaar met een tienjarig meisje dat zeer moeilijke familieomstandigheden heeft. “We voelden ons altijd goed verzorgd, er werd ons gevraagd hoe het ging en waar er problemen waren. Iedereen was trots om er deel van uit te maken.”
Van appels en peren
Zelfs degenen die bekend zijn met de non-profitwereld zijn verrast door de beslissing. Big Brothers Big Sisters genoten een goede reputatie. Het selectieproces was complex, net als het matchen van mentoren en mentees. Persoonlijk advies via de regiokantoren werd gewaardeerd.
Het proces onthult een fundamenteel probleem met alle mentor- en sponsorprogramma's. De relatie tussen inspanning en effect is nauwelijks meetbaar. Kun je echt twee verschillende mentorprojecten vergelijken en de "kosten per eenheid" die elke tandem produceert, compenseren? De kosten zijn in ieder geval heel moeilijk te bepalen.
De meeste van de meer dan 50 Balu und Du-locaties zijn gekoppeld aan onderwijsinstellingen zoals universiteiten of technische hogescholen. Mentoren kunnen alleen tussen de 17 en 30 jaar oud zijn. De netwerkpartners zorgen voor hun eigen middelen en personeel, rekruteren de mentoren en de vrijwillige inzet komt tot uiting in de seminars.
Hierdoor heeft de club, die vanuit Keulen werkt, nauwelijks kosten. Op dit moment werken er slechts drie parttime medewerkers op kantoor. In totaal zijn er echter ongeveer 60 arbeidsplaatsen die aan het project zijn gekoppeld, maar uit andere bronnen worden gefinancierd. De lokale netwerkpartners hebben goede contacten met sponsoren en kennen zowel de lokale (vrijwilligers)wereld als de school- en onderwijswereld.
dr Dominik Esch, hoofd van het bureau Balu und Du: "We zetten het project niet van bovenaf op, maar tegen de tegenovergestelde richting in." De landelijke distributie hoefde nauwelijks actief te worden nagestreefd, de onderzoeken kwamen vanzelf. Esch vult aan : "Door de financiering bij de Benckiser Stiftung Zukunft zullen we deze methodiek niet veranderen."
BBBS is heel anders: het programma kent nauwelijks beperkingen voor de mentoren en ook de leeftijd van de kinderen en jongeren is niet gereguleerd. Via het hoofdkantoor in Stuttgart en de regionale kantoren werden geïnteresseerden op de proef gesteld, bij kinderen en jongeren geplaatst en in het eerste jaar intensief begeleid. Regelmatig waren er festivals en evenementen. Alle kosten, ook die van de laatste 34 medewerkers, lagen rechtstreeks bij de organisatie, die een budget had van zo'n drie miljoen euro. Het programma was nooit een doorslaand succes en een groot deel van de uitgaven ging naar het werven van nieuwe vrijwilligers.
De achterliggende vraag: kun je doorgaan met een project dat ongewoon duur is, of moet je geld steken daar waar de meeste mensen bereikt kunnen worden? De directie van BBBS beantwoordde de vraag eenduidig. Voor anderen is de zaak minder duidelijk, zijn de exacte kosten nauwelijks te berekenen en moet ook het feit dat vele duizenden tandems de komende jaren niet meer onder de paraplu van BBBS tot stand komen, zijn prijs hebben.
Wat komt er?
In München zijn de mensen ondertussen gestopt met speculeren, gissen en wachten op hulp van buitenaf. De eerste autonome regionale groep vormt zich rond Anne Kössler. Het organiseert zichzelf en werkt puur op vrijwillige basis. Het is nog helemaal open in hoeverre ze steun krijgt uit Stuttgart of dat überhaupt zou willen doen.
Sebastian Volberg, blogger en expert op het gebied van mentorschap, ziet ook goede kansen voor kleine, zelfgeorganiseerde mentorprojecten. Hij was medeoprichter van het platform www.vielstimmo.org, dat het thema sponsoring onder de aandacht wil brengen en ook kleine initiatieven zichtbaar wil maken. Ook is het de bedoeling om bij sponsorprojecten intensiever van gedachten te wisselen. Volberg: “Bij volledige transparantie zou de sluiting van een organisatie als BBBS minder dramatisch zijn. De kennis zou behouden blijven en anderen zouden er profijt van hebben.” Er zijn ook al interessante benaderingen om gemeentelijke en stadsondersteunende diensten in te zetten wanneer de middelen schaars zijn.
Ondanks al het optimisme is er straks nog maar een fractie van de huidige BBBS-tandems. Ze worden dan volledig op vrijwillige basis beheerd en de "eenheidskosten" zouden dan ook moeten kloppen.
www.bbbsd.de
https://www.facebook.com/groups/bbbsd.selbsthilfe
www.benckiser-stiftung.org
www.balu-und-du.de
BBBS wordt beschouwd als 's werelds grootste mentorprogramma. De organisatie werd in 1904 opgericht in New York en liet jeugdige delinquenten aanvankelijk begeleiden door volwassenen. Vandaag de dag vormen ongeveer 270.000 kinderen en jongeren in twaalf landen 1:1 tandems met geëngageerde volwassenen. BBBS USA is momenteel verwikkeld in een financieel schandaal dat alle overheidsfinanciering heeft bevroren.
vonHendrik Flor
Lees verder:
<<cultuur voor iedereen?
wereld beweger>>
